De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) meldt dat er geen signalen zijn van acute problemen in de toegankelijkheid van openbare apotheekzorg. In sommige regio’s zou volgens de toezichthouder wel sprake zijn een tekort aan voldoende gekwalificeerd personeel. Dat concludeert de NZa op basis van het ‘Verkennend onderzoek Toegankelijkheid openbare apotheekzorg’, dat ingaat op de toegankelijkheid, contractering en de arbeidsmarkt. Dat onderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van een brief waarin cao-partijen de toezichthouder wijzen op de oplopende personeelstekorten en een toenemende werkdruk. Volgens hen bieden gecontracteerde tarieven onvoldoende ruimte voor marktconforme loonontwikkelingen in de sector, en zou er sprake zijn van een uitstroom van personeel. Daardoor staat de apotheekzorg onder druk, aldus de cao-partijen.
Over de toegankelijkheid van apotheekzorg schrijft de toezichthouder dat het aantal openbare apotheken in de afgelopen jaren relatief stabiel is gebleven, en dat er nauwelijks signalen van faillissementen zijn. In het kader van contractering erkent de zorgautoriteit dat er veel onvrede is bij apotheken over transparantie over de tarieven en kosten. Tegelijkertijd constateert de toezichthouder ook bij zorgverzekeraars onmin over zorgaanbieders omdat zij ‘onvoldoende transparant zijn over de daadwerkelijke kosten die zij maken’. Voorts merkt de NZa op dat de tarieven voor en inkomsten uit farmaceutische zorg in de afgelopen jaren over het algemeen zijn gestegen. ‘Er is sprake van een hoge contracteergraad en er zijn geen structurele signalen die erop wijzen dat verzekeraars hun zorgplicht niet naleven’, aldus NZa.
Op het terrein van de arbeidsmarkt ziet de toezichthouder wel een potentieel risico voor apotheekzorg op de langere termijn. In sommige regio’s zou momenteel sprake zijn van een tekort aan voldoende gekwalificeerd personeel. In combinatie met een verwachte toename aan zorgvraag kan deze arbeidsmarktproblematiek mogelijk breder gaan spelen. Daarbij wijst de toezichthouder op de verwachte toename van complexe en intensieve farmaceutische zorg als gevolg van de vergrijzing en het langer thuis wonen van patiënten.
De KNMP heeft in een consultatie aan de NZa laten weten zich niet te kunnen vinden in de conclusie dat er geen signalen zijn van acute problemen in het borgen van de toegankelijkheid van apotheekzorg. De apothekersorganisatie ziet een kloof tussen de theorie en de werkelijkheid. Zo valt het de KNMP op dat de stijging van zorgzwaarte geen aandacht in het onderzoek krijgt, en dat de kosten van wettelijke verplichtingen als FMD, extra werk door geneesmiddelenkosten en meer administratieve lasten buiten beschouwing zijn gebleven. Voorts lijkt de NZa haar rol in het toezicht op de zorgplicht van zorgverzekeraars zeer minimaal in te vullen, namelijk zorgen dat ‘de toegangstijd tot de apotheek voor burgers maximaal 1 werkdag bedraagt’. Of vanuit die apotheek ook (blijvend) de noodzakelijke zorg kan worden verleend, lijkt de NZa in dit kader niet (mede) tot haar verantwoordelijkheid te rekenen.
Met het onderzoek heeft de NZa gereageerd op de brief van de cao-partijen die aandacht vroegen voor de achterblijvende loonontwikkeling in de openbare apotheekzorg. Om aan een kwalitatief goede, betaalbare en toegankelijke apotheekzorg te werken, is onlangs een bestuurlijk overleg gestart tussen vertegenwoordigers van de KNMP, het ministerie van VWS, voorschrijvers, zorgverzekeraars en patiënten. Dat wordt door de NZa gezien als ‘een belangrijke stap in de richting van het komen tot gezamenlijke uitgangspunten en doelen’.