Om bij te dragen aan het landelijk doel van een hogere vaccinatiegraad, pleit de KNMP voor zelfstandige vaccinatiebevoegdheid voor apothekers. Hieronder wordt dit begrip uitgelegd en worden de juridische mogelijkheden geschetst die er nu al zijn om te kunnen vaccineren.
Zelfstandige vaccinatiebevoegdheid
Het toedienen van vaccins is volgens de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg (BIG) een voorbehouden handeling. Deze medische handeling mag alleen zelfstandig worden uitgevoerd door aangewezen beroepsgroepen in de Wet BIG. Dat betekent dat bijvoorbeeld artsen, tandartsen, verpleegkundig specialisten en physician assistants - geheel op eigen verantwoordelijkheid - een vaccin kunnen toedienen (bron: Rijksoverheid.nl). Ook mogen zij het vaccineren delegeren, bijvoorbeeld aan doktersassistenten, of aan studenten die zij opleiden. Apothekers behoren momenteel niet tot de aangewezen beroepsgroepen met een zelfstandige vaccinatiebevoegdheid. Daarvoor is een wijziging in de Wet BIG nodig.
Niet-zelfstandige vaccinatiebevoegdheid
Apothekers hebben geen zelfstandige vaccinatiebevoegdheid, dus mogen niet zelfstandig vaccineren. Wat zij wel mogen, is vaccineren in opdracht van en onder toezicht van een zelfstandig bevoegde. Dit wordt niet-zelfstandige bevoegdheid genoemd (voorheen ook wel ‘de verlengde armconstructie’). Er is een aantal voorwaarden om onder niet-zelfstandige bevoegdheid een vaccin toe te dienen. Het gaat om de volgende drie voorwaarden.
- Ten eerste dien je een opdracht te hebben van een zelfstandig bevoegde, zoals een GGD-arts of huisarts die jou vraagt de vaccinatie uit te voeren.
- Ten tweede dien je de kennis en vaardigheden te hebben om de handeling uit te voeren. Dit betekent je na het aanleren van het vaccineren, bijvoorbeeld door een GGD-arts of huisarts, bekwaam wordt verklaard met een schriftelijke verklaring. Deze verklaring kan worden afgegeven voor maximaal 5 jaar (bron: Rijksvaccinatieprogramma.nl).
- Ten derde moet de opdrachtgever toezicht houden en kunnen ingrijpen. Denk bij vaccinatie in de apotheek bijvoorbeeld aan een noodsituatie, zoals een anafylactische shock. De KNMP adviseert om een arts (of andere zorgverlener met zelfstandige vaccinatiebevoegdheid) stand-by te hebben staan, zodat die in korte tijd aanwezig kan zijn mocht een dergelijk noodgeval zich voordoen (bron: Rijksoverheid.nl).