De KNMP heeft als apothekersorganisatie een analyse gemaakt van de impact van geneesmiddelentekorten over een periode van tien jaar. Ook over 2024 was de impact weer enorm. Ruim 4,5 miljoen mensen zijn geraakt door een geneesmiddeltekort. Voorzitter Aris Prins van de apothekersorganisatie: “We merken aan niets dat het minder erg wordt. Voor ons niet. Voor de patiënt niet. Voor de maatschappij niet”.
Het absolute aantal tekorten daalde in 2024 ten opzichte van een jaar eerder, van 2292 naar 1563. Maar tegelijkertijd is er nog steeds elke dag in elke apotheek gemiddeld 1 fte bezig met de tekorten. Dat zijn omgerekend 2.000 leden van de apotheekteams, goed voor 220 miljoen euro op jaarbasis. Daar komen andere noodzakelijke kosten bovenop. Zo wordt bij omzettingen ook een beroep gedaan op collegazorgverleners als artsen of verpleegkundigen, in de wijk of het ziekenhuis. Dat brengt extra onnodige kosten met zich mee. Dit geldt ook voor extra kosten door import. Prins: “Zo verstookt Nederland honderden miljoenen door geneesmiddelentekorten.”
Prins: ”Er is geen enkele reden optimistisch te zijn over de cijfers van 2024 en de genomen maatregelen van overheid, zorgverzekeraars en andere stakeholders. Deze hebben zichtbaar nog niet heel erg geholpen. Wel zijn er goede voornemens aangekondigd vanuit de overheid en de zorgverzekeraars. Daar houden we ons aan vast voor 2025, maar we hebben eerder in 2021 ook een afname gezien die werd gevolgd door een volgende stijging.”
Naast het absolute aantal over 2024 heeft de KNMP in een impactanalyse becijferd dat:
- ruim 4,5 miljoen mensen in Nederland op jaarbasis zijn geconfronteerd met een tekort;
- de apotheken in Nederland 2.000 fte inzetten om de tekorten te managen, omgerekend gaat het over 220 miljoen euro op jaarbasis;
- ook middelen, zoals opgenomen op de rode lijst van niet te wisselen medicatie, zijn geraakt;
- veel middelen op de lijst van kritieke geneesmiddelen worden geraakt. Zelfs in de categorie vitaal;
- 74 procent van de tekorten een middel betreft dat onder het preferentiebeleid van één of meerdere zorgverzekeraars valt.
Prins: “De geneesmiddelen zijn er niet altijd, maar de therapie is er 24/7. Het hoge niveau van de farmaceutische zorg in Nederland helpt de patiënten. Met kunst- en vliegwerk bieden we een ander merk, al dan niet met dezelfde sterkte of vorm, aan. Of een zogeheten therapeutisch alternatief – een andere werkzame stof voor dezelfde aandoening – dat in sommige gevallen minder goed werkt, meer bijwerkingen kent of duurder is. Kleinere hoeveelheden meegeven, importeren en bereiden zijn andere oplossingsrichtingen die we toepassen.”
Los van de oplossingen die apothekers in de dagelijkse praktijk aanreiken, staat de KNMP bestuurlijk een aantal maatregelen voor. “We pleiten al langere tijd voor een aanpassing van het preferentiebeleid. Gelukkig is de politiek het steeds vaker met ons eens, gezien de vele moties in de Tweede Kamer. Voor overheid en zorgverzekeraars is dit onderwerp niet langer een taboe”, zegt Prins, die verder pleit voor meer voorraden van kritieke geneesmiddelen en productie in Europa.
Voor de apothekersorganisatie brengt KNMP Farmanco de geneesmiddelentekorten dagelijks in kaart. Indien een geneesmiddel landelijk niet verkrijgbaar is, gedurende minimaal veertien dagen, noteert KNMP Farmanco een nieuw tekort voor het jaarlijkse overzicht. Meldingen door apothekers worden geverifieerd bij de fabrikanten. Farmanco houdt al meer dan twintig jaar de statistieken bij over geneesmiddelentekorten in Nederland.
KNMP-voorzitter Aris Prins over de geneesmiddelentekorten