Het KNMP Voorjaarscongres vindt plaats op dinsdag 11 maart 2025 in het Beatrix Theater Utrecht. Het thema van dit voorjaar is 'Zorg in de laatste levensfase | Voor comfort en kwaliteit'.
Inhoud
Gerenommeerde sprekers zoals longarts Sander de Hosson van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen en mede-oprichter van zorgplatform Carend, en openbaar apotheker Kirsten Kouwen – Lubbers, mede-eigenaar van de Samenwerkende Apotheken Rijn en Gouwe (SARG), belichten het belang van nauwkeurige afstemming in de palliatieve zorg. Zij bespreken de transmurale samenwerking en de onmisbare rol van de apotheker bij het waarborgen van comfort en kwaliteit in de laatste levensfase, met aandacht voor medicatiebeheer en praktische uitdagingen in de palliatieve zorg.
Sprekers
Frank Jansman is hoogleraar klinische farmacie, in het bijzonder in de oncologie, aan de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Daarnaast is hij medisch manager en opleider van de afdeling Klinische farmacie in het Deventer Ziekenhuis. Frank combineert zijn werkzaamheden in het ziekenhuis met onderwijs en onderzoek aan de RUG.
Frank studeerde farmacie en promoveerde aan de RUG en volgde zowel de opleiding tot openbaar apotheker als tot ziekenhuisapotheker. Tevens behaalde hij de aantekening klinisch farmacoloog.
Aris Prins (1977) is sinds december 2019 voorzitter van de KNMP. Prins studeerde farmacie in Utrecht. Nog bijna elke week staat hij in Den Haag in de openbare apotheek, om voeling te houden met de dagelijkse praktijk. Prins werkte voorheen in Poeldijk en begon zijn loopbaan in het ziekenhuis Ninewalls te Dundee (Schotland).
Bestuurlijk was Aris Prins actief voor de LOA, voordat hij zich in 2019 kandidaat stelde voor het voorzitterschap van de apothekersorganisatie KNMP. Hij werd in 2022 voor een tweede termijn van drie jaar herkozen. Tegelijkertijd is Prins in het kalenderjaar 2024 voorzitter van de Europese apothekersorganisatie PGEU.
Prins voelt zich voorzitter van alle apothekers, waar dan ook actief: “Mensen verwachten van ons, dat we, naast medicatiespecialist zijn, ook antwoorden hebben op maatschappelijke vraagstukken zoals betaalbaarheid van de zorg, toegankelijkheid, vergrijzing en geneesmiddelentekorten. Dit vraagt niet alleen om samenwerking tussen apothekers, maar ook een duidelijke visie op de rol van apothekers.”
Sander de Hosson studeerde geneeskunde en is sinds 2012 werkzaam als longarts in het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Hij schreef columns over zijn werk in het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant en hij heeft een veelgelezen blog. In 2018 verscheen zijn boek Slotcouplet. Ervaringen van een longarts, zijn gevierde bundeling columns over de palliatieve zorg. Op tijd praten over de dood en de weg ernaar toe vindt hij heel belangrijk, net als grondige kennis en kunde onder zorgverleners over palliatieve zorg en het begeleiden van stervenden. Hij is hoofdredacteur van het boek 'Probleemgeorienteerd denken in de Palliatieve Zorg' en mede-oprichter van Carend, het expertisecentrum palliatieve zorg.
Samen met collega Sabine Netters is Dr. de Hosson medeoprichter van Carend, een platform dat zich richt op het verbeteren van palliatieve zorg in Nederland. Carend biedt een breed scala aan educatieve middelen, zoals webinars, artikelen, en nascholingen, voor zowel zorgprofessionals als mantelzorgers. Het doel van Carend is om de kwaliteit van palliatieve zorg te verhogen door kennis en ervaringen te delen en door het creëren van een community waarin zorgverleners en betrokkenen elkaar kunnen ondersteunen en inspireren.
De naam ‘onruststoker’ gebruikt ze als geuzennaam. Vol passie en idealisme stort ze zich op gekmakende bureaucratische regels in de wijkverpleging en de palliatieve zorg. De problematiek rondom de hulpmiddelen leverde haar overleggen op met grote partijen als de Nederlandse Zorgautoriteit en Zorgverzekeraars Nederland. Ze werd daarmee een boegbeeld van verpleegkundig Nederland. En dan vooral van het deel dat het niet meer pikt dat regels en procedures negatieve gevolgen hebben voor de kwaliteit van zorg die zij aan patiënten kunnen leveren.
Dankzij Bergkamps activisme, waarbij ze veelvuldig optrekt met andere zorgverleners als longarts Sander de Hosson en Tommie Niessen, bereikt ze het nodige. Eén van de highlights van afgelopen jaar is de zogeheten Palliakit: een doos met verpleegkundige en medische benodigdheden die razendsnel nodig kunnen zijn als er sprake is van (acute) symptomen bij palliatief-terminale patiënten. Denk daarbij aan medicatie, injectiematerialen of een urinekatheter.
Naast de hulpmiddelen heeft ze zich gestort op een volgend hoofdpijndossier: de invoering van een nieuw financieringssysteem voor de wijkverpleging, de zogeheten cliëntprofielen. Dit zou, als het aan het ministerie van VWS had gelegen, per 1 januari 2025 hebben moeten ingaan. “Een bureaucratisch gedrocht”, noemt ze dat systeem. “Het reduceert patiënten tot cijfers in zestien ‘cliëntprofielen’. Hierdoor gaat de essentie van persoonlijke zorg verloren.” Mede door haar is deze manier van onmenselijk financieren van tafel geveegd en word er een humanere financiering ontwikkeld.
Uit een artikel van Rob Bruntink
An Reyners (1969) studeerde geneeskunde in Groningen, waar ze ook haar promotieonderzoek naar cardiovasculaire autonome functietests voltooide en haar opleiding tot internist-oncoloog volgde. Na haar opleiding heeft zijn expertise opgedaan in de palliatieve zorg, mede mogelijk gemaakt door een fellowship van het KWF. Ze behaalde een postgraduate diploma in palliatieve geneeskunde en een master in palliatieve geneeskunde aan de Cardiff University in Wales. Haar expertisegebieden zijn gynaecologische tumoren, sarcomen en palliatieve zorg. Ze is hoogleraar Palliatieve geneeskunde.
An is internist-oncoloog in het UMCG. Zij is aangesteld om de palliatieve zorg in het ziekenhuis, regionaal en nationaal mee vorm te geven.
Tot januari 2025 was zij voorzitter van de NVMO-commissie BOM en sinds januari 2025 is zij voorzitter van de NVMO.
Eric Geijteman is werkzaam als internist-oncoloog in het Erasmus MC, waarbij hij gespecialiseerd is in de palliatieve zorgverlening. In 2018 is hij gepromoveerd op het onderwerp 'niet-starten en stoppen van medicijnen aan het einde van het leven'.
Kirsten Kouwen studeerde farmacie aan de Rijksuniversiteit Groningen. In 2009 is Kirsten afgestudeerd en heeft ze de opleiding tot openbaar apotheker specialist afgerond in Den Haag.
Omdat Kirsten telkens op zoek was naar multidisciplinaire samenwerking maakte ze in 2015 de overstap van Den Haag naar de regio Zuid Holland Noord. Deze regio staat bekend om de goede multidisciplinaire samenwerking rondom de chronische zorg voor de patiënt.
Kirsten is mede-eigenaar van de Samenwerkende Apotheken Rijn en Gouwe (SARG), zij werkt op de locatie Apotheek Ter Aar. SARG levert de zorg voor de 2 hospices in de gemeente Alphen ad Rijn/Nieuwkoop en aan twee huizen van Futurazorg.
Naast haar werk als apotheker is Kirsten bestuurlijk actief in de regio. Ze is bestuurslid van Wijksamenwerkingsverband Welzo Compleet, bestuurslid van de monodisciplinaire apothekerscoöperatie VER en ze is lid van de programmacommissie bij de multidisciplinaire regio-organisatie Rijn en Duin.
Michael Echteld is psycholoog en sociaalwetenschappelijk onderzoeker. Bij Pharos, het landelijk expertisecentrum voor het terugdringen van gezondheidsverschillen is hij senior Adviseur en Projectleider. Hij is gespecialiseerd in onderzoek op gebied van palliatieve zorg, ouderen en mensen met bemoeilijkte toegang tot reguliere zorg. Specifieker kijkt hij naar dementiezorg en palliatieve zorg bij mensen met een migratieachtergrond.
Eerder werkte hij als senior onderzoeker bij Amsterdam UMC, Erasmus MC, de zorgorganisatie Prisma en als lector Zorg rond het Levenseinde aan de Avans Hogeschool. Hij ontwikkelde kennisproducten rond markering van palliatieve zorg en gezamenlijke besluitvorming in de laatste levensfase bij mensen met een verstandelijke beperking. Deze producten maken deel uit van de landelijke richtlijnen voor palliatieve zorg.
Suzan Woltermann behaalde haar apothekersdiploma in 2000 en heeft sindsdien gewerkt als openbaar apotheker in Noordwijk aan Zee, Den Haag en gedurende de laatste 18 jaar in Breda, waar zij momenteel ook woonachtig is. Ze is gehuwd met apotheker Martin Woltermann en samen hebben zij twee zonen, van 17 en 19 jaar oud.
In Breda ontstond haar interesse voor de palliatieve zorg, mede door haar 14-jarige ervaring in het leveren van farmaceutische zorg aan een hospice. Tijdens haar werkzaamheden heeft zij geconstateerd dat er significante hiaten bestaan in farmaceutische zorg onder andere tijdens de overdracht van de tweede naar de eerste lijn, vooral wanneer patiënten zich in een palliatief traject bevinden. Het leveren van persoonlijke aandacht, proactief meedenken met betrekking tot medicatiebeleid, het garanderen van hoogwaardige farmaceutische zorg en het ontzorgen van terminale patiënten en hun mantelzorgers hebben haar veel voldoening gegeven. Deze voldoening heeft haar ertoe aangezet om zich verder in te willen zetten voor dit vakgebied.
Momenteel is ze niet verbonden aan een apotheek, maar staat klaar om collega’s tijdelijk te ondersteunen terwijl ze zich blijft richten op palliatieve zorg in de regio Breda. Suzan is, samen met de CAMWB-beleidsadviseur, lid van de Stuurgroep Netwerk Palliatieve Zorg WestBrabant Oost en de IZA-werkgroep ‘Samenwerken in de Wijk en Vroegsignalering en Preventie’. Daarnaast heeft zij bijgedragen aan de verspreiding van ongeveer 60 uitgebreide palliatieve kits in de regio Midden- en West-Brabant.