Er zijn per 1 maart nieuwe adviezen beschikbaar voor de verschillende antipsychotica, lithium en methylfenidaat na bariatrische chirurgie en bij obesitas met BMI ≥ 40 kg/m2 (voorheen morbide obesitas). Hiermee is een groot deel van de psychofarmaca voorzien van medicatiebewaking bij deze patiëntgroepen. Apothekers kunnen deze adviezen raadplegen via de medicatiebewaking in de apotheekinformatiesystemen en de KNMP Kennisbank.
Bariatrische chirurgie
In het eerste jaar na een bariatrische ingreep is er een verhoogd risico op lithiumtoxiciteit. Dit komt doordat de klaring van lithium afneemt door de sterke gewichtsafname. Daarnaast is er een verhoogd risico op dehydratatie vlak na de ingreep. Het advies is om de lithiumconcentratie frequent te bepalen in het eerste jaar na de ingreep.
Er zijn weinig gegevens bekend over de toepassing van antipsychotica na bariatrische chirurgie. Bij de orale antipsychotica geldt het advies om het effect en de bijwerkingen te monitoren en zo nodig de dosering bij te stellen. Met name in het eerste jaar na bariatrische chirurgie kan het relevant zijn om de concentratie van het antipsychoticum te bepalen. Dit is vooral zinvol als er ook voorafgaand aan de ingreep al een spiegel bepaald is. Indien verdere verhoging van de dosering niet mogelijk is, wordt geadviseerd een ander geneesmiddel te overwegen.
Bij de parenterale antipsychotica, zoals de depotpreparaten, is de invloed van de bariatrische ingreep waarschijnlijk beperkt.
Voor methylfenidaat geldt dat de effectiviteit na bariatrische chirurgie kan wijzigen. Het advies is om te monitoren op verergering van klachten of bijwerkingen. Het kan nodig zijn om de dosering aan te passen. Ook kan een ander preparaat worden overwogen, bijvoorbeeld met een ander afgiftepatroon.
Obesitas met BMI ≥ 40 kg/m2
De klaring van lithium lijkt op basis van beperkte gegevens een factor 1,6 hoger te zijn bij patiënten met obesitas met BMI ≥ 40 kg/m2. Omdat de lithiumconcentratie frequent wordt bepaald bij het instellen van de behandeling, is een afwijkend doseeradvies niet nodig.
De huidige literatuur voor antipsychotica bij patiënten met obesitas is beperkt en geeft geen aanleiding voor een afwijkend doseringsadvies van antipsychotica. De dosering is afhankelijk van het effect en de bijwerkingen. Dit geldt ook bij obesitas met BMI ≥ 40 kg/m2.