Onderzoeksbureau SiRM ziet mogelijkheden voor het meer inzetten op farmaceutische zorg om kosten elders in de zorg te voorkomen. Dat beeld komt naar voren in een rapport ten behoeve van de voorbereiding op de formatie van een nieuw kabinet. In het rapport ‘Substantieel potentieel’ brengt SiRM het besparingspotentieel van substitutie van zorg in kaart. Denk daarbij aan overhevelingen van tweedelijns- naar eerstelijnszorg, zoals naar farmaceutische patiëntenzorg. ‘Deze potentie is waarschijnlijk het beste te realiseren door de bekostiging te veranderen van bekostiging per verstrekt geneesmiddel naar bekostiging voor farmaceutische zorg’, aldus het SiRM-rapport.
De opstellers van het rapport constateren dat uit meerdere onderzoeken blijkt dat ‘door zorgvuldige reviews van geneesmiddelengebruik, kosten elders in de keten kunnen worden voorkomen’. Zo verwijst het rapport naar een eerder verschenen onderzoek van het adviesbureau Equalis. Op basis van praktijkervaring zou circa 330 miljoen euro aan zorguitgaven vermeden kunnen worden, waarvan ongeveer driekwart op ziekenhuis- en een kwart op huisartsenzorg. Daarvoor zou zo’n 130 miljoen euro moeten worden toegevoegd aan collectieve uitgaven (Zvw) voor farmaceutische zorg. Ook uit een eerder rapport van onderzoeksbureau SiRM bleek dat zo’n 4 tot 8 procent van de acute zorg kan worden voorkomen met zorgvuldige controle van geneesmiddelengebruik.
De potentie om zorg over te hevelen is volgens het SiRM ‘waarschijnlijk het beste’ te realiseren door de bekostiging te veranderen van bekostiging per verstrekt geneesmiddel naar bekostiging voor farmaceutische zorg, bijvoorbeeld met een abonnementstarief. Daarmee wordt de link gelegd met een eerder verschenen rapport over het versterken van de zorgfunctie van apothekers. Ook in de KNMP-toekomstvisie is opgenomen om de vergoeding van openbare apotheken minder te baseren op het aantal terhandstellingen, en meer te richten op integrale zorg in de eerste lijn en op uitkomsten. Deze vorm van bekostiging is ook onder de aandacht gebracht in een brief richting de kabinetsonderhandelingen.
Het rapport is opgesteld ten behoeve van ambtelijke voorbereiding op de formatie van een nieuw kabinet na de Tweede Kamerverkiezingen in maart 2021. Eerder werd in het traject van de ‘Brede maatschappelijke heroverwegingen’ al aandacht besteed aan besparingspotentieel van substitutie van zorg.