Pre-ExpositieProfylaxe (PrEP)

Een recept voor PrEP wordt niet vergoed door de zorgverzekeraar. Een tablet bevat 200 mg emtricitabine (FTC) en 245 mg tenofovir disoproxil (TDF). Een recept voor PrEP FTC/TDF 200 mg/245 mg, is te onderscheiden van een recept voor de behandeling van een hiv-infectie:

• Bij PrEP wordt alleen het combinatiepreparaat FTC/TDF 200 mg/245 mg gegeven, zonder andere hiv-medicatie. Het recept kan van een GGD, SOA-poli, hiv-behandelcentrum of een huisarts komen.
   
• Bij behandeling van een hiv-infectie wordt FTC/TDF 200 mg/245 mg altijd gecombineerd met een integraseremmer (zoals dolutegravir), een non-nucleoside reverse transcriptase-remmer (NNRTI, meestal efavirenz of rilpivirine) of een gebooste hiv-proteaseremmer (meestal atazanavir of darunavir). Dit recept komt meestal uit een hiv-behandelcentrum.

Cliënten kunnen PrEP dagelijks of intermitterend (‘rondom seks’) gebruiken.

• Dagelijks gebruik: 1 tablet 1x per dag continu. Dit biedt bescherming vanaf 5 dagen, bij (neo)vaginale seks vanaf 7 dagen dagelijks gebruik. 
• Intermitterend gebruik 'rondom seks': 2 tabletten tegelijkertijd, tussen 24 uur en 2 uur voorafgaand aan de seks. Vervolgens 1 tablet elke 24 uur tot en met 48 uur na de laatste mogelijke blootstelling.
  Er zijn nog te weinig gegevens over intermitterend gebruik bij transgender vrouwen. Daarom wordt aan transpersonen en cisgendervrouwen die (ook) (neo)vaginale seks hebben vooralsnog alleen dagelijkse PrEP geadviseerd.

Volgens de richtlijn 2024 dient ieder verzoek om PrEP serieus genomen te worden. In ieder geval komen mannen en transgender personen in aanmerking die seks hebben met mannen of transgender personen, met in de afgelopen 6 maanden:

• insertieve of receptieve anale seks zonder condoom met een partner met onbekende hiv-status of een onbekende of bekend detecteerbare viral load;
• een rectale soa of infectieuze syfilis; 
• een voorgeschreven post-expositie profylaxe (PEP) kuur;
• chemseks

Daarnaast komen alle andere personen in aanmerking die een substantieel risico op hiv lopen, bijvoorbeeld omdat zij (ook) seks hebben met mannen die seks hebben met mannen (MSM), transgender personen of personen afkomstig uit een gebied met een hoge hiv-prevalentie.

De voorschrijver moet de negatieve hiv-status bevestigen met een gecombineerde antigeen/antilichaam hiv-test (zogenaamde vierde generatie combotest). Deze hiv-test moet worden uitgevoerd voorafgaand aan PrEP, 1 maand na start van PrEP en vervolgens elke 6 maanden.

De hiv-zelftest is niet geschikt vanwege een langere windowperiode.

Informatie op het recept die nodig is voor het afleveren van PrEP zijn:

• bij het eerste recept:
  • indicatie PrEP;
  • nierfunctie < 1 maand oud t.o.v. datum van afleveren;
  • afleverhoeveelheid: 30 tabletten (meeste verpakkingen bevatten 30 tabletten). De prijzen per label kunnen enorm verschillen.
• bij een herhaalrecept:
  • nierfunctie, ten minste iedere 12 maanden (personen 50 jaar en ouder, nefrotoxische comedicatie, eGFR <90 ml/min of renale comorbiditeit.

De maximale duur van afleveren bij dagelijks gebruik is 30 dagen bij het eerste recept vanwege het uitvoeren van een hiv-test 1 maand na start PrEP. Vervolgens kan telkens voor 90 of 180 dagen worden afgeleverd. De voorschrijver moet elke 180 dagen een hiv- en soa-test uitvoeren. In overleg met de cliënt kan voor afleveren per 90 of per 180 dagen gekozen worden. Afleveren per 90 dagen voorkomt eventuele onnodige spillage en sluit aan bij gebruikelijke aflevertermijnen in de Apotheek.

Apothekers moeten bij het afleveren letten op de houdbaarheid. Sommige producten zijn na het openen van de pot (met 30 tabletten) nog maar maximaal 1 maand houdbaar. 

• Herhaalrecepten mogen alleen worden toegestaan indien controles zijn uitgevoerd. 
• Als de creatinineklaring lager is dan 50 ml/min wordt PrEP door de fabrikant niet aanbevolen.
• Geadviseerd wordt om bij PrEP de medicatiebewaking op ‘chronisch’ te zetten, omdat niet altijd duidelijk is hoe lang met bijvoorbeeld 30 tabletten wordt gedaan.