Een adequate aanpak van hooikoorts en andere vormen van allergische rinitis kan de kwaliteit van leven flink verbeteren, meent allergoloog Ingrid Terreehorst. Een corticosteroïdenneusspray kan de symptomen goed onderdrukken. “Het helpt ontzettend als apothekers en assistenten de gebruiksinstructies voordoen.”
Als het gaat om hooikoortsmedicatie dan volgen behandelaars vaak niet de behandelrichtlijn, meent allergoloog van het Amsterdam UMC Ingrid Terreehorst. Hierdoor worden de symptomen te mild aangepakt, terwijl die met een krachtige behandeling goed te onderdrukken zijn. “Realiseer je dat allergie een behoorlijke impact heeft op het dagelijks leven. Een adequate aanpak kan de kwaliteit van leven flink verbeteren.”
Dit geldt ook voor andere vormen van allergische rinitis, zoals huisstofmijtallergie en allergie voor huisdieren. Voor de grootste groep van de mensen die hieraan lijden zijn intranasale corticosteroïden de beste keuze, zegt Terreehorst. “Volgens de richtlijn kom je op deze middelen uit bij matig ernstige en blijvende klachten. Maar nog te vaak gebruiken mensen in deze situatie alleen maar zo nodig allergie-tabletten.”
Duur van klachten
Terreehorst doelt op de internationale Allergic Rhinitis and its Impact on Asthma (ARIA) Guideline waar ook de Standaard van huisartsenorganisatie NHG deels op gebaseerd in. Hierin is aangegeven dat voor het medicamenteuze beleid de duur en ernst van de klachten bepalend zijn. Als het gaat om de duur maakt de richtlijn onderscheid in klachten die intermitterend of blijvend aanwezig zijn. Als mensen korter dan vier dagen per week of minder dan vier weken achtereen last van hebben van hun allergie, dan wordt gesproken van intermitterende klachten. Langer durende klachten worden persisterend genoemd.
De mate van ernst varieert van mild tot ernstig. Matig ernstig tot ernstige klachten zijn klachten die leiden tot slaapstoornissen, invloed hebben op de dagelijkse activiteiten, ontspanning of sport, tot school- of werkverzuim leiden, of die hinderlijk zijn. Als deze klachten niet aanwezig zijn, wordt gesproken van milde klachten.
“De boompollen- en graspollenallergieseizoenen duren al gauw meer dan vier weken. Als er dan sprake is van matig ernstige tot ernstige klachten, heeft behandeling met een corticosteroïdneusspray de voorkeur. Bij ernstige klachten of onvoldoende effect kan de patiënt dit combineren met een oraal of nasaal antihistaminicum.”
Chronisch gebruik
Daarbij is de therapietrouw een punt van aandacht. De werking van de corticosteroïdneusspray treedt bij dagelijks gebruik na één of meerdere weken in. Het antihistaminicum werkt binnen een uur en het effect houdt een dag aan. “Het antihistaminicum is daarom goed incidenteel te gebruiken, dus als je verwacht dat je klachten krijgt. De neusspray met corticosteroïden is bedoeld voor chronisch gebruik. Veel mensen hebben de neiging dit om te draaien en het corticosteroïd incidenteel te gebruiken.“
De cortico-neusspray wordt niet alleen te weinig gebruikt, maar ook verkeerd toegediend, ziet ze. “Dat is één van de dingen die mij iedere keer weer verbaast. Zo vertelde een meneer de spray te gebruiken op de vloerbedekking vanwege zijn huisstofmijtallergie. Ook het kruislings toedienen moeten we blijven herhalen. Het helpt ontzettend als apothekers en assistenten de gebruiksinstructies voordoen, het liefst met een filmpje erbij.”
Welke behandeling voor welke persoon geschikt is, kan de apotheker ook vrij eenvoudig aan de balie uitvogelen. “Kijk naar de ernst: wordt het dagelijks leven beïnvloed, denk aan minder slapen en eten. Dan heb je het al over ernstige klachten. En de mate van expositie maakt uit.
Gaat de persoon weleens op bezoek bij mensen met katten en cavia’s en is hij daar allergisch voor? Dan is af en toe een antihistaminicum een goede keuze. Dan kijkt zo iemand hoe het gaat tijdens een bezoek. Daar komen mensen over het algemeen wel mee uit.”
Goed advies
Het wordt anders als je blootstellen aan de allergenen nauwelijks kan vermijden, legt ze uit. “Bijvoorbeeld bij een nieuwe partner met katten of als de hele familie honden heeft.” Dat kan ook spelen bij beroepsmatige blootstelling. “Een huisarts of wijkverpleegkundige moet overal naar binnen kunnen, of hij nou allergisch voor huisdieren of huisstofmijt is of niet.” Dat maakt allemaal erg uit in het te volgen beleid. “Het zijn in de apotheek belangrijk punten om aandacht aan te besteden om een goed advies te kunnen geven.”
Ook zou je expliciet kunnen vragen naar oogsymptomen, zoals branderige, jeukende en dikke oogleden, tranende ogen en roodheid, benadrukt Terreehorst. “Deze vergeten mensen vaak als de neusklachten op de voorgrond staan. De allergietabletten werken niet briljant op de ogen. De meeste mensen hebben ook oogdruppels nodig.” Dit kan met azelastine of een andere antihistaminicum-oogdruppel. “Verder zijn de cromoglicinezuur-oogdruppels ook een goede optie. Deze zijn zonder recept verkrijgbaar, dus zou je die in de apotheek kunnen meegeven.”
Risico op angio-oedeem |
| Immuuntherapie met tabletten onder de tong is één van de laatst te kiezen middelen bij allergische rinitis. “Dat moeten mensen dagelijks doen, anders werkt het niet.” Bij de eerste uitgifte moet je extra instructies geven. De eerste toediening moet onder toezicht van een arts gebeuren. Hij moet de gebruiker ten minste dertig minuten observeren om in te kunnen grijpen bij een heftige reactie. “Er is een minimale kans op de ernstige allergische reactie anafylactische shock. Een enkele keer zien we een angio-oedeem van de lip of tong. Informeer mensen hierover in de apotheek, zodat ze niet thuis starten met de tabletten.” |
Auteur: Delia Titre