Volgens het nieuwe beroepscompetentieprofiel voor apothekersassistenten, dat beschrijft welke vaardigheden zij moeten bezitten, is goed communiceren steeds belangrijker voor de uitoefening van het vak. Zij hebben tenslotte dagelijks intensief contact met patiënten die steeds mondiger worden. En de zorgvragen worden complexer.
Iedere vijf jaar wordt in opdracht van de apotheekbranche een nieuw beroepscompetentieprofiel voor apothekersassistenten opgesteld; het vorige is van 2019. Op basis van interviews met deskundigen schrijft een onafhankelijk onderwijsadviesbureau het profiel en toetst dit bij vertegenwoordigers uit de sector.
In het nieuwe profiel zijn de laatste ontwikkelingen in het vak, de zorgsector en het onderwijs verwerkt, zegt Louwrien Buisman, directeur van de Stichting Bedrijfsfonds Apotheken (SBA). Buisman is namens de SBA projectleider van het actualiseren van het Beroepscompetentieprofiel Apothekersassistent (BCP), waarin de taken en competenties – kennis, kwaliteiten en vaardigheden – voor de apothekersassistent staan beschreven.
“Diverse experts uit farmacie en onderwijs hebben hieraan meegewerkt, zoals apothekers, werkgevers, docenten en apothekersassistenten. In totaal hebben 160 respondenten meegedaan.” Onder hen zijn experts van onder meer: de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA), het CNV, Optima Farma, de Associatie van Ketenapotheken (ASKA) en de KNMP.
Houdingen aannemen
Op basis van interviews met experts zijn de belangrijkste trends en ontwikkelingen vastgesteld die van belang zijn voor de werkzaamheden van apothekersassistenten, zoals geneesmiddelentekorten, complexere zorgvraag, meer anderstaligen en laaggeletterden in de apotheken en de verschuiving van zorg en genezen naar het bevorderen van gezondheid.
In het beroepscompetentieprofiel staat in de competenties beschreven wat apothekersassistenten moeten kennen, kunnen en welke houdingen ze moeten aannemen om de taken die bij het beroep horen te kunnen uitoefenen (zie kader). Alle competenties zijn bijgewerkt volgens de laatste trends, waarbij de nadruk ligt op ‘communiceren’ en ‘leren en ontwikkelen’.
Door onder meer de geneesmiddelentekorten communiceren apothekersassistenten met vele partijen in de zorg, zegt Buisman. “Apothekersassistenten moeten ook leren omgaan met desinformatie en consultvoering verschuift van informeren naar preventie en leefstijl. Daarnaast is voldoende kennis van logistieke systemen, software en contact via digitale kanalen belangrijk.”
Meedenken
Het beroepscompetentieprofiel dient als basis voor het Kwalificatie Dossier (KD), dat de eisen beschrijft waaraan een student moet voldoen om een diploma te behalen. Opleidingen en het werkveld stellen dit dossier samen op, onder leiding van de Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB). Op basis van het Kwalificatie Dossier geeft het onderwijs inhoudelijk vorm aan de opleidingen.
Het nieuwe Kwalificatie Dossier zal eind 2025 worden geïmplementeerd in de opleidingen voor apothekersassistenten. Over vier jaar is het resultaat overal in de praktijk te zien van de besluiten die nu worden genomen op basis van het beroepscompetentieprofiel. “Daarom is het van belang dat partijen nu al meedenken over de vaardigheden die apothekersassistenten over enkele jaren nodig hebben”, stelt Buisman, die benadrukt dat het moeilijker wordt om voldoende deskundigen te vinden die willen meedenken. “Steeds vaker horen we dat mensen geen tijd hebben. Hopelijk melden zich over vijf jaar voldoende experts, als we beginnen met het nieuwe profiel.”
Meer bekendheid
Volgens Buisman is het belangrijk dat de bekendheid van het beroepscompetentieprofiel verbetert, want regelmatig blijkt dat zowel apothekers als apothekersassistenten het document niet kennen. Voor apothekers is het heel makkelijk om het profiel te gebruiken als basisdocument, voor het voortgang- en beoordelingsgesprek, het Persoonlijk Ontwikkelingsplan (POP), het Team Ontwikkelingsplan (TOP) of voor het opstellen van vacatureteksten, stelt Buisman. “Als je elk jaar het beroepscompetentieprofiel gebruikt, heb je altijd het meest actuele overzicht van de kennis, kwaliteiten en competenties waarover een apothekersassistent moet beschikken.”
Competent in zeven rollen
In het Beroepscompetentieprofiel Apothekersassistent staan zeven rollen voor de apothekersassistent die zijn gebaseerd op het Canadian Medical Education Directive for Specialists (CanMEDS). Dit CanMEDS-model, dat de bekwaamheden beschrijft die nodig zijn om kwalitatief hoogwaardige gezondheidszorg en patiëntenzorg te bieden, wordt in Nederland toegepast voor diverse opleidingen van zorgverleners.
Volgen het CanMEDS-model is ‘farmaceutisch handelen’ de centrale rol voor de apothekersassistent, de andere zes rollen zijn: communiceren, samenwerken, organiseren, maatschappelijk handelen, leren en ontwikkelen en professioneel handelen. Deze zes rollen zijn noodzakelijk om het farmaceutisch handelen zo goed mogelijk te kunnen uitvoeren.
Door Edwin Bos