Minister Agema van VWS heeft in een brief de Tweede Kamer geïnformeerd over de mogelijkheid het preferentiebeleid in specifieke gevallen los te laten. Ze denkt daarbij aan toedieningsvormen speciaal voor kinderen, producten op de lijst kritieke middelen, of middelen aan de onderkant van de markt.
Om hier meer zicht op te krijgen voert de minister nadere analyses uit en onderzoekt ze of een pilot mogelijk is, zo stelt ze in haar brief. Door te monitoren hoe de betaalbaarheid en beschikbaarheid van de geneesmiddelen in zo’n pilotgroep zich ontwikkelt, verwacht de bewindsvrouw meer zicht te krijgen op: de effecten van deze uitzondering, op het handelen van spelers in de keten en uiteindelijk ook op de betaalbaarheid en beschikbaarheid. Het is echter nog onduidelijk of en wanneer deze pilot zal starten.
Maatregelen om bestaande tekorten aan te pakken
Om de beschikbaarheid van geneesmiddelen te waarborgen, heeft de minister voor de periode 2025-2027 een extra budget van € 20 miljoen vrijgemaakt. Voor de jaren daarna is jaarlijks € 30 miljoen beschikbaar gesteld. Om bestaande tekorten verder aan te pakken, zet de Agema in op verbeterde meldingsprocedures. Er komen duidelijke afspraken met vergunninghouders over wanneer een leveringsonderbreking gemeld moet worden. Eén van de belangrijkste acties op dit gebied is de verkenning van de aanleg van extra voorraden, gebaseerd op de onlangs gepubliceerde Nederlandse lijst van kritieke geneesmiddelen. De minister heeft het LCG gevraagd hier samen te werken met de KNMP.
Voor antibiotica en salbutamol is de aanleg van deze voorraden al begonnen, stelt de minister. Daarnaast krijgt het Landelijk Coördinatiecentrum Geneesmiddelen (LCG) een uitgebreider takenpakket, waaronder de coördinatie van vraag en aanbod.
Maatregelen om tekorten te voorkomen
Preventieve maatregelen spelen een cruciale rol in het voorkomen van toekomstige tekorten. Agema laat de kwetsbaarheden in de hele toeleveringsketen, van grondstof tot patiënt, analyseren. Er worden voorraden aangelegd binnen de bestaande distributieketens, niet alleen van geneesmiddelen maar ook van hun componenten. De rol van de apotheker als zorgverlener wordt daarbij versterkt, met focus op ontpillen en gepast verstrekken van geneesmiddelen, aldus de minister in haar brief.
Het idee van de KNMP om inkoop en distributie regionaal in te richten wordt door de minister omarmd vanwege de verwachte vermindering van administratieve- en logistieke lasten.
Begin volgend jaar zal de Tweede Kamer geïnformeerd worden over aanpassingen in de prijs- en vergoedingsinstrumenten, gericht op een betere balans tussen betaalbaarheid
en beschikbaarheid. Vóór de zomer van 2025 zal de Kamer opnieuw geïnformeerd worden over de voortgang van de beschikbaarheid van geneesmiddelen.
Knelpunten bij magistraal bereiden
Afgelopen zomer heeft de KNMP samen met de NVZA per brief een aantal knelpunten aangegeven rondom de vergoeding en de declaratieonzekerheid bij magistrale bereidingen. De minister zegt deze signalen serieus te nemen en gaat met de zorgverzekeraars in gesprek. Daarna zal ze aangeven welke vervolgacties op dit gebied noodzakelijk zijn. Uit de brief blijkt ook dat de bewindsvrouw heeft besloten de beleidsregels om apotheekbereidingen te verankeren uit te stellen, dit om potentiële beschikbaarheidsproblemen als gevolg van deze nieuwe regels te voorkomen.
Collegiaal doorleveren blijft mogelijk
Volgens de minister is het huidige gedogen van collegiaal doorleveren erg aantrekkelijk omdat er geen sprake is van regulering van prijzen van deze apotheekbereidingen. Prijsinstrumenten zoals het geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS) en de Wet geneesmiddelenprijzen (Wgp) beperken zich tot geregistreerde geneesmiddelen en niet tot doorgeleverde apotheekbereidingen. De minister heeft onderzocht of dit tot ongewenste situaties heeft geleid. Ze concludeert dat het collegiaal doorleveren wel is toegenomen maar ook een oplossing biedt voor tijdelijke tekorten. Agema is van mening dat het de voorkeur geniet patiënten te voorzien van geregistreerde geneesmiddelen maar een wettelijke regulering van doorgeleverde bereidingen, via een generiek prijsinstrument, gaat de minister te ver. Dat zou weer tot tekorten kunnen leiden, aldus Agema. Bovendien is het complex vanwege de grote diversiteit aan apotheekbereidingen. De inzet van de minister is om geregistreerde geneesmiddelen aantrekkelijk en rendabel te houden via aanpassing van het GVS. Het huidige gedoogbeleid is inmiddels in een beleidsregel opgenomen en gepubliceerd. Belangrijkste bepaling is dat apotheken die collegiaal willen doorleveren vooraf getoetst zullen worden of zij voldoen aan de gestelde kwaliteitseisen.
Heruitgifte geneesmiddelen
De heruitgifte van geneesmiddelen is, volgens de minister, een complex proces dat afstemming vereist met de Europese Commissie en andere lidstaten. Nederland zet zich in voor snelle duidelijkheid over de haalbaarheid van wetswijzigingen en de mogelijkheden voor heruitgifte. De Kamer zal regelmatig worden geïnformeerd over de voortgang in dit dossier.