Kijk bij de aanschaf van (computer)apparatuur voor de milieu-impact van het apparaat naar de hele keten, van grondstof tot gebruik en levensduur, inclusief het benodigde transport, en het afval. Dit wordt aangeduid als een levenscyclusanalyse (LCA) of Life Cycle Assessment.
Apparatuur
De onderstaande vragen kunnen helpen in de afweging tot aanschaf.
- Heb ik dit apparaat echt nodig? Of: heb ik echt een nieuw apparaat nodig? (Stap 1 in de R-ladder: Refuse/Rethink). En, kan ik het apparaat wellicht huren?
- Grondstoffen: waar komen de grondstoffen voor dit apparaat vandaan? Is het toegestaan deze grondstoffen te gebruiken? Bestaat er een variant met minder milieu-impact?
- Transport: wordt dit product ook dichter bij huis geproduceerd?
- Wat is de levensduur? En de garantieperiode?
- Kan het product/kunnen de materialen hergebruikt worden?
Repareer en hergebruik oude apparatuur tenzij een nieuw apparaat veel minder energie verbruikt dan het oude; lever oude apparaten in bij de verkoper of het gemeentelijk afvalstation. Vermijd het gebruik van apparatuur op batterijen of accu. Kies voor de milieuvriendelijkere optie en gebruik (groene) stroom. Wanneer je batterijen (of een accu) gebruikt, zorg er dan voor dat je ze altijd apart inlevert. De materialen in batterijen en accu's zijn namelijk goed te recyclen.
Let bij aanschaf van apparatuur op het energieverbruik en check het energielabel. In 2021 zijn de energielabels gewijzigd; de nieuwe schaal loopt van A (donkergroen, meest energiezuinig) t/m G (rood, minst zuinig). Zo wordt het makkelijk om een energie-efficiënt apparaat te kiezen. Gemiddeld bespaar je per energielabel-stap 10-20% elektriciteit. Voor het energieverbruik is het niet alleen belangrijk hoe zuinig het apparaat is, maar ook hoe het apparaat wordt gebruikt. Door bewust te zijn van (sluip)verbruik en door apparatuur tijdig uit te schakelen kan een hoop energie bespaard worden.
Voor computerapparatuur geldt dat de CO2-uitstoot van de productie vele malen hoger is dan de uitstoot bij gebruik. Het loont daarom om deze apparatuur zo lang mogelijk te gebruiken en nieuwe aanschaf uit te stellen, tenzij gebruik, dataveiligheid of innovatie eerdere vervanging vereist.
Computerapparatuur en computergebruik dragen ook in hoge mate bij aan het energieverbruik. Bekijk hier tips om dit energieverbruik te verminderen en om energiezuinig ICT-gedrag te stimuleren.
Quick wins energieverbruik
-
Reduceer het aantal apparaten. Gebruik bijvoorbeeld een centrale energiezuinige printer ter vervanging van meerdere decentrale printers die elk energie verbruiken in de stand by-stand. Houd wel rekening met hoeveel lokale apparaten vervangen moeten worden om met één grotere centrale printer energie te besparen.
-
Gebruik een energiemeter of energieverbruiksmanager via een energieleverancier, die laat zien welk apparaat het (hoge) verbruik veroorzaakt, of in welke ruimte veel energie wordt gebruikt, om gerichter aan de slag te gaan met energie besparen.
-
Vervang apparaten die veel energie verbruiken. Betrek in de afweging tot vervanging ook de verwachte levensduur en de milieu-impact veroorzaakt door aanschaf van een nieuw apparaat (materialen, productie, herkomst en transport, afval); moet bijvoorbeeld een vervangend product uit Azië komen dan kan het transport een grotere milieu-impact hebben dan het hogere energieverbruik van het ‘oude’ apparaat.
-
Kies bij aanschaf een apparaat met een zuinig energielabel (label A is het meest energiezuinig). Pas het formaat aan op het gebruik. Neem bijvoorbeeld geen koelkast die groter is dan nodig.
-
Schakel zoveel mogelijk apparatuur aan het eind van de dag uit.
-
Verminder sluipverbruik veroorzaakt door de stand by-stand van apparaten. Installeer zo nodig tijdschakelaars of aan-uitschakelaars op apparatuur, bijvoorbeeld op de printer.
-
Vervang gloeilampen, tl-lampen en halogeenlampen door ledverlichting. Let op dat de nieuwe verlichting in de oude fitting past. Anders moet ook het armatuur vervangen worden.
-
Regel de verlichting slim in, bijvoorbeeld met een schemerstand voor buitenverlichting. Maak gebruik van bewegingsdetectie zodat de verlichting alleen aangaat als er iemand in de ruimte is.
Water besparen
Er zijn een aantal eenvoudige maatregelen te nemen om in de apotheek water te besparen. Het watergebruik kan verminderd worden door plaatsing van:
-
Waterbesparende kranen: een doorstroombegrenzer, volumestroombegrenzer of elektronische kranen met detectie.
-
Waterbesparende toiletreservoirs: dit kan door wijzigingen aan te brengen in het bestaande reservoir, bijvoorbeeld door de vlotter lager af te stellen of door een nieuw (kleiner) reservoir te plaatsen. Het gebruik van regenwater ter vervanging van leidingwater in toiletten vergt ingrijpende aanpassingen en kan bij renovatie of nieuwbouw overwogen worden.
Praktijktips
-
Met behulp van temperatuurregistratie kan de optimale instelling van koelapparatuur (koelkast, vriezer en airco) worden bepaald om te voldoen aan de vereiste bewaartemperaturen in de koelkast, vriezer en ladekast. Een kleine aanpassing, waarbij de temperatuur iets hoger wordt ingesteld maar nog steeds binnen de gestelde eisen valt, kan aanzienlijk besparen op energieverbruik.
-
Afhankelijk van de eigenschappen van het gebouw (zoals grootte en isolatie), de buitentemperatuur en de gewenste binnentemperatuur kan het voordeliger zijn om 's nachts de airconditioning of verwarming niet uit te schakelen, omdat het opnieuw opwarmen of afkoelen na uitschakeling meer energie kan vereisen. Monitor het energieverbruik om vast te stellen welke aanpak in de specifieke situatie het minste energie kost.