KNMP-fondsen: wetenschappelijk onderzoek voor de apotheker in de praktijk

In dit proefschrift hebben we onderzoek gedaan naar drie verschillende eHealth toepassingen in de reumazorg die patiënten op verschillende manieren ondersteunen bij hun medicijngebruik. Uit het onderzoek blijkt dat het merendeel van de patiënten positief staat tegenover het gebruiken van eHealth toepassingen. Ook is gebleken dat het haalbaar is om patienten met een smartphone jichtklachten te laten bijhouden. Een serious puzzel spel naar het verbeteren van therapietrouw van DMARDs werd weliswaar veel gespeeld maar leverde geen verbetering van therapietrouw of klinische uitkomsten. eHealth kan een onderdeel van de oplossing voor geneesmiddelgerelateerde problemen zijn als het juist wordt toegepast. Wat we geleerd hebben tijdens dit onderzoek is dat de volgende voorwaarden de kans op het juist toepassen van eHealth vergroten: 1. Gebruik eHealth als middel, niet als doel. 2. Betrek patiënten in elke stap van zorginnovatie zodat eHealth aansluit bij hun behoeften. 3. Er zullen altijd alternatieven voor eHealth moeten zijn aangezien eHealth niet voor iedereen geschikt is. 4. Implementatie van eHealth is van groot belang en hier moet al tijdens de onderzoeksfase aandacht voor zijn.

Dit proefschrift benadrukt de noodzaak voor maatregelen om het aantal medicatiefouten in ziekenhuizen verder te reduceren. Dit proefschrift heeft twee maatregelen onderzocht, te weten het klaarmaken van intraveneuze medicijnen in de ziekenhuisapotheek in plaats van op de verpleegafdeling en het gebruik van een medicijnenuitgifterobot voor tabletten en capsules gecombineerd met het scannen van de barcode bij het toedienen van medicijnen. Uit de uitgevoerde onderzoeken blijkt dat deze strategieën effectief zijn in het reduceren van het aantal medicatiefouten. Dit proefschrift geeft ook goed inzicht in het soort medicatiefouten en de risicofactoren voor deze fouten. In het bijzonder complexe medicatietaken en factoren gerelateerd aan werkcondities zijn mogelijke risicofactoren, welke kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van nieuwe verbetermaatregelen.

Bekijk het proefschrift

In dit proefschrift laat ik zien dat de huidige kennis en vaardigheden van toekomstige zorgprofessionals (farmacie, geneeskunde, verpleegkundigen) ten aanzien van farmacovigilantie te beperkt is en beschrijf ik positieve resultaten van interventies waarbij studenten (farmacie, geneeskunde, verpleegkundigen) al tijdens hun opleiding de kennis en vaardigheden leren, terwijl ze een belangrijke bijdrage leveren aan het signaleren, managen, behandelen en melden van geneesmiddelenbijwerkingen in en om het ziekenhuis. Door het integreren van dit real-life onderwijs in de huidige curricula is de bedoeling de toekomstige zorgprofessionals niet alleen meer alert te maken op geneesmiddelen bijwerkingen maar zorgen we er ook voor dat studenten al tijdens hun opleiding de medische wereld iets veiliger kunnen maken.

Bekijk het proefschrift

Dit proefschrift beschrijft de farmacologische dosisoptimalisatie van chemotherapeutica en anti-emetica bij kinderen. Er werden praktische doseringsaanbevelingen gegeven voor meerdere middelen. Daarnaast wijst dit proefschrift erop dat, ook in de kinderoncologie, kinderen geen kleine volwassenen zijn, en dat klinisch farmacologische kennis gebruikt moet worden in de klinische praktijk om de dosering van (chemotherapeutische) middelen te optimaliseren. Bovendien is het verzamelen van (real-life) data van jonge kinderen mogelijk en kan deze worden gebruikt voor geavanceerde PK modellering, wat essentieel is om PK resultaten te vertalen naar praktische (dosis)aanbevelingen. Een aanbevolen stroomschema voor het bestuderen van de PK van reeds op de markt gebrachte geneesmiddelen bij neonaten en zuigelingen werd voorgesteld, welke de basis vormt voor verdere optimalisatie van de doseringsrichtlijnen van (chemotherapeutische) middelen in de kinderoncologie.

Toegangscode 158164

Bekijk het proefschrift

Hoewel het uitvoeren van een gestructureerde medicatiebeoordeling bij opgenomen patiënten resulteerde in een reductie van onjuist medicatiegebruik, werd geen significant effect aangetoond op geneesmiddelgerelateerde heropnames. Er zijn diverse verklaringen voor het gebrek aan effect van een gestructureerde MBO op geneesmiddelgerelateerde heropnames binnen de OPERAM-trial, die ondersteund worden door de onderzoeken in dit proefschrift. De invloed van een eenmalige MBO persisteert mogelijk niet bij een follow-upduur van 12 maanden, mede doordat er tussentijds medicatiewijzigingen plaatsvinden. Na 2 maanden was de implementatie van de gegeven adviezen laag, met een grote spreiding per type advies. Anderzijds kan de follow-upperiode te kort zijn geweest om een positief effect aan te tonen van preventieve medicatie waar de patiënten mee gestart waren. De adviezen die voortkomen uit een MBO en de uitkomstmaat ‘geneesmiddelgerelateerde ziekenhuisopname’ zijn erg heterogeen. Mogelijk is een positief effect van medicatie-optimalisatie eenvoudiger aan te tonen voor interventies die specifiek gericht zijn op geneesmiddelklassen met een bewezen negatieve invloed op een gezondheidsuitkomst – bijvoorbeeld benzodiazepines en vallen – of bij vooraf geïdentificeerde hoogrisicopatiënten. Om het effect van een klinische MBO te vergroten lijkt het van belang om deze frequenter uit te voeren en de transmurale geneesmiddelenzorg te optimaliseren. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen hoe gesprekken om de medicatie te optimaliseren het best kunnen worden gevoerd, om zowel patiënten als alle behandelende zorgverleners optimaal te betrekken en een hogere implementatiegraad van de adviezen te realiseren.

Bekijk het proefschrift

Niertransplantatie biedt een unieke behandeloptie voor patiënten met nierfalen. Hoewel er in dit veld grote stappen zijn gemaakt op het gebied van acute rejectie, zijn de ontwikkelingen ten aanzien van de lange termijn uitkomsten beperkt. Eén van de factoren die de lange termijn uitkomsten beïnvloedt is het bereiken van gebalanceerde immuunsuppressie. Dit wordt echter bemoeilijkt door aanzienlijke interindividuele en intra-individuele farmacokinetische variatie van de immunosuppressiva. Het onderzoek beschreven in dit proefschrift was gericht op het verder optimaliseren van immunosuppressieve therapie bij niertransplantatiepatiënten met behulp van farmacokinetische modellen. Allereerst werd een literatuurreview verricht om te onderzoeken in hoeverre de farmacometrie reeds wordt ingezet bij niertransplantatie. Ten tweede werd de farmacokinetiek van alemtuzumab in deze populatie beschreven, en werd onderzocht welke patiëntkarakteristieken belangrijk zijn om alemtuzumab therapie te kunnen personaliseren. Ten derde werd een eerder gepubliceerd model voor everolimus gevalideerd voor niertransplantatiepatiënten, waarmee klinische toepassing van model-gestuurde everolimustherapie een stap dichterbij werd gebracht. Ten vierde werd een farmacometrische webtool ontwikkeld voor het schatten van de iohexol plasmaklaring, wat een pragmatische oplossing biedt voor betrouwbare nierfunctieschatting in niertransplantatie-ontvangers en –donoren. Ten slotte werd een meetmethode ontwikkeld voor het bepalen van tacrolimus, mycofenolzuur, en creatinine in dried blood spot monsters. Hiermee kan immunosuppressiva en transplantaatfunctie monitoring op afstand worden uitgevoerd in plaats van in het ziekenhuis.

Bekijk het proefschrift

In het proefschrift concludeerden we dat patiënten in staat zijn om met een PGD op een betrouwbare manier medicatieverificatie uit te voeren. Het merendeel van de informatie die gerapporteerd werd door de patiënt in de PGD was namelijk identiek aan de informatie opgesteld tijdens medicatieverificatie uitgevoerd door een medisch professional. Verder bleken patiënten die een baxter gebruiken en/of acht of meer geneesmiddelen gebruiken hebben een hoger risico op een klinisch relevante medicatiediscrepantie in hun PGD-medicijnlijst ten opzichte van de medicatielijst opgesteld door een medisch professional. Patiënten zonder deze kenmerken zouden in staat moeten zijn om zelfstandig hun medicijnlijst te controleren in een online PGD. De meerderheid van de patiënten gaf tevens aan dat de PGD voor medicatieverificatie nuttig en makkelijk in gebruik is, maar de aangetoonde remmende en stimulerende factoren moeten worden aangepakt om het gebruik en de implementatie van PGD’s in het medicatieverificatieproces te verbeteren. Tot slot was de toegevoegde waarde van het uitvoeren van medicatieverificatie (gebruikmakend van een PGD) in de poliklinische setting onderzocht. De toegevoegde waarde van de informatie verstrekt door een poliklinische patiënt tijdens medicatieverificatie was beperkt en bleek afhankelijk te zijn het type uitgevoerde geneesmiddelgerelateerde actie.

Bekijk het proefschrift