KNMP-fondsen: wetenschappelijk onderzoek voor de apotheker in de praktijk

Wanneer kinderen en adolescenten behandeld worden met antipsychotica kan dit leiden tot ernstige en hinderlijke bijwerkingen, waardoor monitoren van belang is. In dit proefschrift is onderzocht hoe het monitoren van bijwerkingen in de dagelijkse praktijk gaat bij kinderen en adolescenten die antipsychotica gebruiken en wat er verbeterd zou kunnen worden. Er worden veel verschillende bijwerkingen van antipsychotica door jongeren en zorgprofessionals gemeld, zoals gewichtstoename, borstvorming en bewegingsproblemen. Op verschillende manieren is onderzocht hoe bijwerkingen worden gemonitord. Telkens bleek dat de wijze van monitoren niet optimaal is en sterk verschilt tussen zorgprofessionals. Zorgprofessionals noteren zelden de reden waarom ze niet monitoren en het monitoren gaat meestal niet volgens de richtlijnen. Er zijn klinische richtlijnen over hoe er gemonitord zou moeten worden op bijwerkingen. Echter, deze richtlijnen verschillen in wat en hoe vaak er gemonitord moet worden. Het is ook niet altijd duidelijk hoe de richtlijnen toe te passen in de dagelijkse praktijk. Verder is goede begeleiding van kinderen en adolescenten die antipsychotica gebruiken essentieel. Adolescenten die hierover zijn geïnterviewd, vinden persoonlijke begeleiding en betrokkenheid bij de besluitvorming over hun behandeling belangrijk. Beter monitoren is van belang om een veilige en effectieve behandeling met antipsychotica voor deze kwetsbare groep te bewerkstelligen.

Dit proefschrift behandelt het verbeteren van therapietrouw bij patiënten met (therapieresistente) hypertensie en het optimaliseren van antihypertensiva gebruik. Om therapieontrouwe patiënten te identificeren hebben wij een dried blood spot (DBS)-methode ontwikkeld voor het meten van antihypertensiva spiegels in een druppel bloed. Bovendien is er in samenwerking met een psycholoog en een socioloog een communicatiehulpmiddel ontworpen ter ondersteuning van het gesprek naar therapieontrouw. De DBS methode en het communicatiehulpmiddel hebben we toegepast in een gerandomiseerde gecontroleerde multicenter onderzoek waarbij we de therapieontrouw bij patiënten met resistente hypertensie probeerden te verbeteren.

Tacrolimus is een effectief geneesmiddel in het voorkomen van afstoting na transplantatie. Echter, tacrolimus heeft een nauwe therapeutische breedte en een grote variabiliteit tussen patiënten wat betreft de farmacokinetiek. Hierdoor wordt een groot deel van de patiënten in de vroege fase na transplantatie blootgesteld aan een te lage of een te hoge concentratie van dit geneesmiddel, wat het risico op afstoting of toxiciteit vergroot. Het proefschrift gaat over het optimaliseren van de tacrolimus blootstelling na transplantatie, door middel van computermodellen en doseringsalgoritmen die de dosisbehoefte van een patiënt kunnen voorspellen en nieuwe manieren om de blootstelling aan tacrolimus te monitoren.

Bekijk het proefschrift

In dit proefschrift hebben we de farmacokinetiek van fluconazol en van micafungine, twee antimycotica, bij ernstig zieke patiënten bestudeerd. De verschillen in farmacokinetiek voor beide antimycotica blijkt relatief groot en is dusdanig groot dat dit aanzienlijke invloed kan hebben op de uitkomst van de behandeling. Bij beide middelen hebben we gezien dat de hoeveelheid geneesmiddel in het bloed van de patiënt (blootstelling) vaak te laag was in ernstig zieke volwassenen wanneer gedoseerd werd met de aanbevolen dosering als beschreven in de richtlijnen en bijsluiter. Onze bevindingen wijzen erop dat een geïndividualiseerde dosis nodig is om een adequate blootstelling van het geneesmiddel te kunnen garanderen en daarmee de kans op een goede uitkomst te vergroten.

Het onderzoeksveld van extracellular vesicles (EVs) is relatief jong en voornamelijk gericht op biologische processen. Ondanks het enorme potentieel voor klinische toepassingen, is er nog weinig bekend over verschillende farmaceutische aspecten van EVs. Belangrijke uitdagingen zijn onder andere gecontroleerde opschaling van de productie van EVs, geavanceerde zuiveringsstrategieën met een goede opbrengst die voldoen aan de kwaliteitseisen van farmaceutische producten, bewaarcondities en het handhaven van een homogene kwaliteit van het product, wat essentieel is voor verdere ontwikkeling.

Lees het proefschrift
Wachtwoord: 169155

Met de uitgevoerde studies hebben we aangetoond dat het toevoegen van context anders onopgemerkte potentiële bijwerkingen kan helpen opsporen, alsmede het aantal irrelevante meldingen sterk kan helpen terugdringen. De belangrijkste aanbevelingen o.b.v. dit proefschrift zijn:

• Gebruik context modulatoren zoals o.a. voorgeschiedenis, leeftijd, klinische parameters, comedicatie, contra-indicaties om het klinisch beslissingsondersteunend systeem te laten bepalen wanneer en aan wie de medicatiebewakingssignalen getoond moeten worden.
• Voeg klinische context toe aan de medicatiebewakingssignalen zelf om de actiebereidheid van de zorgmedewerker te vergroten.
• Gebruik werkstroom context om zorgmedewerker medicatiebewakingssignalen te tonen op het moment dat ze ervoor openstaat om het advies aan te nemen en ze daar ook direct naar kunnen handelen.
• Zorg dat klinisch beslissingsondersteunende systemen zelf de opvolging van de gegeven adviezen kunnen uitvoeren en alleen nog melden als acties echt niet zijn uitgevoerd.

Apotheekteams krijgen regelmatig te maken met uitdagende situaties waarin emoties van patiënten hoog oplopen. Bij het communiceren over een medicijnwissel of nieuw vaccin bijvoorbeeld. Hiermee omgaan vinden ze vaak lastig. Nivel-onderzoeker Laura Schackmann heeft in haar promotieonderzoek aangetoond dat communicatietrainingen specifiek gericht op het omgaan met uitdagende situaties het apotheekteam kunnen helpen. Hiertoe zijn twee communicatietrainingen ontwikkeld en getest: een gericht op positief communiceren en een op het benoemen van emoties. Na de training konden apotheekteamleden informatie beter overbrengen aan de patiënt en beter reageren op de vaak negatieve emoties die dit teweegbracht.

Bekijk het proefschrift